Storytelling en klassieke verhaalstructuren

Een storytelling structuur, verhaalstructuur of narratieve structuur verwijst naar de manier waarop een verhaal gestructureerd is. Het gaat betekent dat de componenten, of ingrediënten, van een verhaal worden gerangschikt en uitgewerkt. Klassieke verhaalstructuren kun je uitstekend kunt gebruiken voor het uitwerken van je blog of video. Een goede opbouw zal je doelgroep boeien en aantrekken. Gebruik onderstaande structuren als houvast voor je verhaalstructuur.

Storytelling als content marketingstrategie

Storytelling is een manier om je bedrijf een gezicht te geven met een verhaal en is daarmee het creatiefste instrument. Het brengt je content echt tot leven. Veel contentprofessionals verliezen zich echter in het verhaal. Ze maken content mat het hart. Maar het is een instrument, een doelbewuste strategie om informatie over te brengen die blijft hangen. Ik noem dat plakkracht voor het geheugen. Je bedrijf of jijzelf krijgt niet alleen een gezicht, maar er ontstaat een gevoel of emotie waardoor je kunt verbinden met je publiek. Storytelling of verhalen sluiten naadloos aan bij de manier waarop mensen informatie verwerken.

Narratieven, de bouwstenen van je verhaal

Een verhaal bestaat uit diverse “ingrediënten”, narratieven genoemd. Vergelijkbaar met de ingrediënten van een hamburger. Wat maakt die hamburger lekker? Iedereen zijn eigen voorkeur. Sommigen gaa voor vlees, anderen voor een vegetarische hamburger. Gevolgd door knapperige sla, een plakje vleestomaat, soms met cheddar kaas, ui, augurkje en een geroosterd broodje. De optelsom van de ingrediënten maakt een hamburger lekker. Zo verrijkt een narratief je verhaal.

Er is een verschil tussen ingrediënten van je verhaal en je verhaalstructuur. Laten we eerst kijken naar de ingrediënten.

Ingrediënten

• De protagonist: dit is de hoofdpersoon van je verhaal. Denk bijvoorbeeld aan Harry Potter.
• Karakterschets: wat is het karakter van een persoon. Een hoofdpersoon is vaak een goed persoon met een zekere ambitie. Waar komt dat door. Wat drijft de hoofdpersoon. En, veelal heeft een hoofdpersoon een zwakte. Iets waarop hij aangaat, gefrustreerd raakt, of emotioneel wordt.
• De antagonist: dit is de tegenspeler van de hoofdpersoon. Denk hierbij aan de tegenspeler van Harry Potter “wiens naam niet genoemd mag worden”.
• Mentor: iemand die de protagonist op het juiste spoor zet, helpt.
• Context: schets de wereld waarin de hoofdpersoon leeft.
• Tijd: in welk tijdsbeeld speelt het verhaal zich af. Wat zijn kenmerken van dit tijdsbeeld?
• Uitdaging: een situatieschets waarin duidelijk wordt gemaakt waarom de huidige situatie negatieve consequenties heeft.
• Conflict: een situatieschets waarin duidelijk wordt dat er tegengestelde visies, belangen spelen. Vaak gevolgd door een toelichting dat “iets uit het verleden” dit heeft getriggerd.
• Belang: maak duidelijk wat de redenen of drijfveren zijn dat iemand interesse heeft in een voorwerp, een onderwerp, een situatie.
• Hindernis: “iets” houdt de hoofdpersoon tegen. Wat is dat? Waarom is dat? Is de hindernis een vijandelijke activiteit of een interne blokkade?
• Doel of eindpunt: waar wordt naar gestreeft? Wat wil de hoofdpersoon bereiken?

Met de door jou gekozen ingrediënten gebeurt er iets. De volgorde waarin zaken gebeuren vormen je verhaalstructuur. Deze kun je opdelen in fases, elementen of eenheden.

Elementen van verhaalstructuur

Er zijn een aantal onderdelen die in elk verhaal terugkomen. Elementen van verhaalstructuur zijn de bouwstenen van een narratief (het verhaal). Ze helpen bij het maken van een samenhangend verhaal. Hieronder staan de meest voorkomende elementen die gebruikt worden

• Opening of status quo: De status quo, het zijn, stelt de wereld, de omgeving en de personages voor in hun normale toestand. In lineaire en chronologische verhaalvertelling verschijnt dit aan het begin van je verhaal, maar het kan ook op ander plaatsen voorkomen. Het bevat veel inleidende informatie over de setting en de personages. Het bepaalt de mindset van de lezer.
• Aanzettende gebeurtenis: De aanzettende gebeurtenis is de gebeurtenis die de status quo verstoort en het verhaal in beweging zet. Het is de gebeurtenis die de reis van de protagonist, de hoofdpersoon, in gang zet en op een nieuw pad brengt.
• Oplopende Actie/Crisis: Een reeks gebeurtenissen bouwt spanning op en leidt tot het hoogtepunt van het verhaal. De hoofdpersoon komt obstakels tegen en ontwikkelt zich, zijn karakter verandert. Een hoofdpersoon leert bijvoorbeeld te handelen in een situatie door het overwinnen van een hindernis.
• Climax: De climax is het punt van maximale spanning in het verhaal, waar de protagonist hun grootste uitdaging of conflict tegenkomt. Denk aan het idee dat in een James Bond film de wereld is gered.
• Afdalende Actie: De afdalende actie is de nasleep van de climax, waar het verhaal begint af te nemen. De losse eindjes worden aan elkaar geknoopt.
• Einde/Resolutie: De resolutie is de uiteindelijke uitkomst van het verhaal, waar het conflict wordt opgelost en de reis van de protagonist ten einde komt.

Verhaalstructuren

Laten we eens kijken welke verhaalstructuren er zijn:

1. Drie-aktenstrutuur

De meeste verhaalstructuren gebruiken een variant van de drie-aktenstructuur, aangezien het in principe een begin, een midden en een einde omvat. Het is de eenvoudigste manier om een verhaal te vertellen. De drie-akter storytelling structuur verloopt via de volgende stappen:

Akt 1 De opzet:

De auteur introduceert de hoofdpersonages, de setting, het uitgangspunt van het verhaal, de inzet en het hoofdconflict.

• Expositie: De status quo of ‘gewone wereld’ wordt vastgesteld.
• Aanzettende Gebeurtenis: Een gebeurtenis die het verhaal in beweging zet.
• Plotpunt Een: De protagonist besluit de uitdaging frontaal aan te pakken. Hij ‘overschrijdt de drempel’, en het verhaal komt nu echt op gang.

Akt 2 De confrontatie:

Het doel van de hoofdpersonage wordt belemmerd omdat hij wordt geconfronteerd met obstakels. Vaak meerdere die elkaar opvolgen. De obstakels zijn te groot en de missie faalt. Gebruik Subplots en secundaire personages om het verhaal interessanter te maken.

• Oplopende Actie: De ware inzet van het verhaal wordt duidelijk; onze held raakt vertrouwd met zijn ‘nieuwe wereld’ en heeft zijn eerste ontmoetingen met enkele vijanden en bondgenoten. (zie Testen, Bondgenoten, Vijanden)
• Midden: Een gebeurtenis die de missie van de protagonist op zijn kop zet. (Vergelijkbaar met het climax in Freytag’s piramide)
• Plotpunt Twee: In de nasleep van het desoriënterende middenpunt wordt de protagonist getest — en faalt. Zijn vermogen om te slagen is nu twijfelachtig.

Akt 3 Oplossing:

Het hoogtepunt vindt plaats waar ze voor de laatste keer hun tegenstanders onder ogen zien. Opgevolgd door een korte periode van ontknoping waar de gevolgen van het hoogtepunt plaatsvinden. De missie is alsnog volbracht, een positief einde.

• Pre-climax: De nacht is het donkerst voor de dageraad. De protagonist moet zichzelf bijeenrapen en kiezen tussen beslissende actie en falen.
• Climax: Hij staat voor de laatste keer tegenover zijn antagonist. Zal ij zegevieren?
• Ontknoping: Alle losse eindjes zijn aan elkaar geknoopt. De lezer ontdekt de gevolgen van de climax. Er is een nieuwe status quo.

2. De reis van de held

De Reis van de held is een storytelling structuur die begint met de verstoring van het gewone leven van de protagonist door een roep tot avontuur, die hij uiteindelijk accepteert. Tijdens de zoektocht moet de held uitdagingen en tegenstanders overwinnen en uiteindelijk als overwinnaar uit de bus komen. De reis culmineert vaak in de terugkeer van de held naar huis, veranderd als persoon door hun ervaringen.

1. De gewone wereld: beschrijf het normale leven van de held.
2. Roep tot avontuur: Iets of iemand roept de held op om aan een reis of queeste te beginnen.
3. Weigering van de roep: De held wil zijn comfortabele leven niet achterlaten en weigert aanvankelijk de roep.
4. Ontmoeting met de mentor: Een mentor of gids komt in het verhaal en geeft de held begeleiding en wijsheid voor de reis.
5. De drempel oversteken: De reis begint, waarbij de held het normale leven achter zich laat en een drempel oversteekt naar een nieuwe wereld.
6. Testen, bondgenoten en vijanden: De held wordt geconfronteerd met een reeks uitdagingen en obstakels, vaak met hulp van bondgenoten en de tegenstand van vijanden.
7. Nadering tot de diepste grot: De held nadert het hart van hun reis of queeste, waar ze hun grootste uitdagingen en obstakels tegenkomen.
8. De beproeving: Een grote uitdaging of crisis dient zich aan, vaak in de vorm van een levensbedreigende situatie die de kracht en het karakter van de held op de proef stelt.
9. De beloning: De held komt zegevierend uit de beproeving, met een beloning of schat die hen zal helpen hun reis te voltooien.
10. De weg terug: Het proces van de terugkeer van de held naar het normale leven begint, vaak inclusief nieuwe conflicten onderweg.
11. De wederopstanding: De held staat voor een laatste uitdaging of crisis, vaak met een confrontatie met de primaire antagonist van het verhaal.
12. De terugkeer met het elixer: De reis is voltooid, getransformeerd door nieuwe kennis, wijsheid of kracht, keert de held terug naar het gewone leven.

Deze structuur werkt goed in avontuurlijke verhalen waarbij het (zelf)ontdekking en verandering een rol spelen. Films als Star Wars en de Lion King zijn gebaseerd op deze verhaalstructuur. Gebruik dit verhaal om je publiek mee te nemen op de reis en laat zien dat er voordelen zijn aan het nemen van riscio’s. Laat zien hoe je nu de gevonden wijsheid of kracht inzet om het juiste te doen.

3. Freytags pyramide

Freytags Piramide, of “Freytags Driehoek”, is een storytelling structuur gecreëerd door Gustav Freytag, een 19e-eeuwse Duitse schrijver. Kort gezegd biedt het een duidelijke en eenvoudige manier om een tragisch verhaal te organiseren in drie delen: begin, midden en einde. Het bestaat uit vijf hoofdelementen:

• Expositie: De auteur introduceert de achtergrond, setting en hoofdpersonages van het verhaal.
• Oplopende Actie: Een reeks gebeurtenissen ontvouwt zich die spanning opbouwen en conflicten creëren, leidend tot de climax.
• Climax: Het meest intense punt van spanning of conflict in het verhaal.
• Afdalende Actie: De gebeurtenissen die volgen op de climax ontvouwen zich, en ze zijn ernstig genoeg om de protagonist naar een dieptepunt te leiden.
• Catastrofe: De protagonist bereikt een staat van wanhoop of hopeloosheid. De ergste nachtmerries worden werkelijkheid.

Deze structuur werkt goed in genres zoals drama of tragedie.

4. Dan Harmon’s verhaalcircel

Dan Harmon, een beroemde scenarioschrijver, paste de Reis van de Held aan. Hij deed dit om zich meer te richten op karakterontwikkelingen dan op actie. De Reis van de Held gaat over externe uitdagingen en obstakels. De vertaalcirkel richt zich voornamelijk op de innerlijke verandering van een karakter, zelfs als externe uitdagingen aanwezig zijn. Deze structuur bevat acht stappen:

1. Jij: Een personage bevindt zich in een comfortzone.
2. Noodzaak: Er is een verlangen of doel dat ze willen bereiken.
3. Ga: Een uitdagende situatie doet zich voor op weg naar dat doel.
4. Zoek: Ze passen zich aan aan die nieuwe situatie.
5. Vind: De personages bereiken hun doel.
6. Neem: De prijs die ze ervoor betalen is zwaar.
7. Terugkeer: Ze keren terug naar hun vertrouwde situatie.
8. Verandering: Maar ze zijn veranderd, en de dingen zijn niet meer hetzelfde als voorheen.

5. De Zevenpuntenstructuur

Deze is ontwikkeld door sciencefictionschrijver Dan Wells. Deze structuur bestaat uit zeven opeenvolgende plotpunten die hij noodzakelijk achtte voor het bouwen van een meeslepend verhaal. Elk punt fungeert als een mijlpaal om het verhaal vooruit te helpen. De zeven punten zijn:

1. De Haak: Dit is de opening van het verhaal die onmiddellijk de aandacht van de lezer grijpt door de protagonist en hun wereld voor te stellen, samen met een hint van het naderende conflict.
2. Eerste Plotpunt: Een belangrijke gebeurtenis die op ongeveer een kwart van het verhaal plaatsvindt, verandert het pad van de protagonist en zet het hoofdconflict op.
3. Druk Punt 1: Een moment net voor het midden van het verhaal waar de antagonist of het belangrijkste obstakel wordt geïntroduceerd, en herinnert de lezer aan het conflict van het verhaal.
4. Middenpunt: Het midden van het verhaal waar de protagonist een significante verandering in zijn reis doormaakt. Dit kan een moment van succes of falen zijn, maar het luidt de tweede helft van het verhaal in.
5. Druk Punt 2: Een ander moment dat aan het conflict herinnert, maar dan intenser dan het eerste drukpunt.
6. Tweede Plotpunt: Een belangrijke gebeurtenis vindt plaats op driekwart in het verhaal. Dit plotpunt maakt de weg vrij voor het finale conflict en stuwt de protagonist naar het hoogtepunt.
7. Resolutie: Het hoogtepunt en de conclusie van het verhaal, waar de protagonist hun grootste uitdaging aangaat en ofwel hun doel bereikt of daarin faalt.

Laat Dan Wells het je zelf uitleggen. Via YouTube is een heel college van Dan Wells beschikbaar.

6. De Fichteaanse Curve

Het toepassen van verschillende conflicten, de Fichteaanse Curve stuurt het plot vanaf het begin vooruit, zonder enige inleiding of expositie. De conflicten bestaan als onderdeel van de oplopende actie, en elk daarvan heeft zijn eigen opbouw en oplossing. Uiteindelijk leiden ze naar het hoogtepunt van het verhaal.

Voorbeeld van de Fichteaanse Curve: The Wonderful Wizard of Oz duikt meteen in de actie met een tornado die Dorothy’s huis de lucht in tilt, waar ze wakker wordt in het Land van Oz. Alle stappen op haar weg om terug naar huis te gaan zijn mini-conflicten. Deze maken deel uit van de oplopende actie. Denk aan haar redding van de Vogelverschrikker en de Blikken Man, het samenkomen met de Leeuw, de aanval van de deels beer-deels tijger Kalidahs, haar aankomst in de Smaragdstad, de aanvallen georganiseerd door de Boze Heks van het Westen, enzovoort.

Het hoogtepunt vindt plaats wanneer ze de Boze Heks van het Westen doodt in een confrontatie. Haar terugkeer naar de Smaragdstad, de ontdekking dat de Grote Oz een fraudeur was, de scènes in het kasteel van Glinda, en haar terugkeer naar Kansas maken allemaal deel uit van de afdalende actie.

Daarom beweegt het verhaal zich voort door de volgende stappen:

1. Oplopende Actie: Dit gedeelte bestaat uit verschillende conflicten die naar het hoogtepunt klimmen.
2. Climax: Dit vindt plaats rond 70% tot 90% van het verhaal en is het meest intense deel.
3. Afdalende Actie: Dingen beginnen te kalmeren, losse eindjes worden aan elkaar geknoopt, en het conflict wordt opgelost.

Storytelling voor je blog

Nu weet ik ook wel dat je voor je bedrijfsmatige blog niet perse een hele film of een roman wilt schrijven. Daarom kun je hieronder een aantal blogstructuren downloaden die je helpen bij het structureren van je blog of video. Je kunt deze verhaalstructuren gebruiken om je blogartikelen makkelijk te schrijven.

Bronnen gebruikt voor dit artikel

• Reedsy – Story Structure: 7 Types All Writers Should Know
• Barry Eams – 8 Classic Storytelling Techniques
• Bookbird – Story Structure: 15 Narrative Structures to Create Powerful Plots
• Jim Holtje – The power of storytelling